Hoe je met je succesverhalen de selecteur overtuigt

Ware succeservaringen zijn het bewijs van je kwaliteiten.

In VKBanen.nl las ik een artikel met de titel: Het selectiegesprek: Ontmasker leugenaars met STARR.

“Sollicitanten doen zich soms beter voor dan dat ze werkelijk zijn. Aan de werkgever of de selecteur de taak om deze jokkebrokken te ontmaskeren. Ze kunnen bijvoorbeeld explicieter vragen naar diploma’s en telefoonnummers van referenties. Maar doortrapte leugenaars zijn moeilijker te ontmaskeren”.

De schrijver, Jacco van den Berg, vertelt vervolgens hoe werkgevers het kaf van het koren kunnen onderscheiden tijdens het selectiegesprek: door te werken volgens de STARR-methode leugenaars ontmaskeren.

“Leugenaars ontmaskeren”; wordt er zoveel gelogen bij sollicitaties?

Het kan inderdaad gebeuren dat mensen in hun cv moedwillig de werkelijkheid verdraaien. Bijvoorbeeld opleidingen vermelden, die ze beslist niet hebben afgemaakt of überhaupt niet hebben gevolgd. Of functietitels gebruiken, die beslist niet passen bij wat ze hebben gedaan.

Ik veronderstel dat mensen die moedwillig hun cv vervalsen een uitzondering zijn. Uiteraard zullen veel selecteurs waakzaam zijn. Niet voor niets moeten kandidaten bij een aanstelling steeds vaker originele diploma’s overleggen en worden hun antecedenten gecontroleerd.

Bewuste vervalsing zal waarschijnlijk niet zo veel voor komen. Sommige mensen zullen wel geneigd zijn om hun cv ‘op te poetsen’ en zich beter voor te doen dan klopt met de werkelijkheid. Of zichzelf te overschatten, al doen ze dat dan vaak onbewust.

De neiging ‘zich beter voor te doen’ zie ik ook in sollicitatiebrieven en cv’s, die mijn coachklanten in eerste instantie schrijven. Hun taal wordt dan opeens heel vormelijk, bijna deftig. Daardoor denken zij zichzelf mooier neer te zetten, maar het tegendeel is in mijn ogen waar. Er ontstaat dan afstand met wie ze werkelijk zijn en ze komen dan onbedoeld over als ‘gemaakt’ .

Een goede selecteur heeft behoefte aan bewijsmateriaal

Een goede selecteur heeft niet alleen behoefte aan originele diploma’s, maar hij wil ook graag onderzoeken of het klopt dat jij over bepaalde kwaliteiten beschikt. Hij heeft behoefte aan bewijsmateriaal en zal daar in een selectiegesprek dan ook naar zoeken.

Dat bewijsmateriaal kun jij verzamelen. Niet alleen door je diploma’s, maar vooral ook door het schrijven van jouw succesverhalen.

Rust je toe voor selectiegesprekken door jouw succeservaringen te inventariseren. Schrijf deze uit volgens het format voor succesverhalen, aangereikt in een eerder artikel. Door deze succesverhalen uit te schrijven heb je de situaties waarin jij succesvol was weer helder voor de geest en kun je ze inzetten als bewijsmateriaal van jouw kwaliteiten.

Hoe de STARR-methode werkt

Misschien herinner je je selectiegesprekken waarin aan je gevraagd werd hoe je in een geschetste situatie zou reageren, een hypothetische situatie dus. En jij maar nadenken hoe je gedrag idealiter zou moeten zijn en welk antwoord ze van jou verwachten.

Je kunt dan een mooi verhaal presenteren, dat beslist niet overeen hoeft te komen met jouw werkelijkheid. Waarschijnlijk wil je je helemaal niet beter neerzetten dan je bent, maar je wilt wel een zo goed mogelijk antwoord geven. Bovendien is het voor jou ook moeilijk om te bedenken hoe je werkelijk reageert, je kunt alleen een inschatting maken.

Deze inschatting hoeft niet reëel te zijn. Met alle effecten van dien. De selecteur kan zich daardoor behoorlijk vergissen. Jouw oplossing voor die bedachte situatie is een demonstratie van jouw fantasie of verbeeldingskracht en niet van jouw feitelijk gedrag in die situatie.

Bij de STARR-methode werkt het dan ook anders. Er wordt niet gevraagd naar hypothetische situaties, maar naar gedrag uit het verleden. Dat wordt gezien als de beste voorspeller van gedrag in de toekomst.

Selecteurs die werken volgens deze methodiek willen verhalen horen waaruit blijkt, dat jij bepaalde competenties bezit. Het is cruciaal dat je met jouw succesverhalen de selecteur van jouw kwaliteiten kunt overtuigen, vaak zonder dat je zelf die kwaliteiten expliciet benoemt.

De selecteur zal in een selectiegesprek dan ook steeds vragen naar concrete voorbeelden. Je hebt als kandidaat de opdracht om jouw voorbeeld zo specifiek mogelijk te omschrijven.

Bij STARR doorloopt de selecteur met zijn vragen een vijftal stappen: situatie (S), taak (T), aanpak (A), resultaat (R), reflectie (R).

De manier van vragen hoeft helemaal niet zo direct te zijn; het kan voor jou als kandidaat lastig zijn deze methode meteen te herkennen. Vooral als je spontaan en enthousiast aan het praten bent, kun je niet in de gaten hebben dat er geraffineerd doorgevraagd wordt. Goede voorbereiding en training helpen je je kwaliteiten overtuigend en specifiek te illustreren.

De MEER WAARDE BENADERING, de beste voorbereiding op een criterium gericht interview

Laat ik je eerst even iets verklappen. Misschien heb je het gelezen op mijn site. Tot tien jaar terug was ik docent bij Saxion Hogescholen. In die hoedanigheid heb ik onder andere selecteurs getraind in het afnemen van een criteriumgericht interview, een vorm van selectiegesprek. Daarin wordt met name gewerkt met de STARR-methode.

Je bent bij mij dus aan het goede adres om je goed voor te bereiden op sollicitatiegesprekken.

Ik oefen je erin om je kwaliteiten te illustreren aan de hand van concrete succesmomenten uit je loopbaan, waarbij je de situatie, je verantwoordelijkheid, jouw acties en het resultaat op een natuurlijke manier in je succesverhalen vervlecht.

Dat het werkt kan ik je laten zien in het volgende voorbeeld.

Een van mijn coachklanten kreeg in een selectiegesprek een hypothetische situatie voorgelegd. Proactief stelde hij voor een eigen situatie te beschrijven met vergelijkbare problematiek. Dat verhaal hadden we kort daarvoor bij de coaching samen geoefend. Hij had het verhaal scherp voor ogen en hij had een beeld van de kwaliteiten die hij met dat verhaal kon illustreren.

Mede hierdoor heeft hij de superbaan veroverd. Zijn ware succeservaring was het bewijs van zijn kwaliteiten: The proof of the pudding is in the eating!

Ik ben heel benieuwd naar jouw ervaringen met het criteriumgerichte interview. Wil je ze delen? Ik lees je reactie graag.