Toeval in je loopbaan bestaat niet

Hoe je door focus kansen ziet en herkent

Onlangs had ik een oriënterend gesprek met Mirjam. Mirjam heeft rechten gestudeerd. Door een verhuizing en de geboorte van haar kindje heeft zij ruim drie jaar niet meer buitenshuis gewerkt. Ze wil graag weer aan de slag. Werken als projectsecretaris spreekt haar aan. We starten een traject. Nog voor de eerste coachbijeenkomst ziet zij ‘toevallig’ een mooie vacature. En ‘toevallig’ krijgt zij de baan.

Maar is dat echt toevallig? En als het allemaal zo gemakkelijk gaat, hoef je dan geen loopbaanplan meer te maken?

Zeker in de huidige tijd is het plannen van een loopbaan moeilijk. De arbeidsmarkt is sterk in ontwikkeling. Beroepsbeelden vervagen en functies veranderen. Het is lastig in te schatten waar in de toekomst vooral behoefte aan is. En technologische ontwikkelingen zijn sterk van invloed op de wereld van arbeid en beroep.

Betekent dat dan, dat je maar helemaal geen plan moet maken om je loopbaan te ontwikkelen? Moet je maar wachten op wat er toevallig op je pad komt? Ik denk van niet. Dat gaat namelijk niet werken.

© foto: Martin Langbroek

Toeval in je loopbaan bestaat niet

Ook al noemen sommigen dat wel. Je denkt wellicht dat je toevallig die vacature zag. Of dat je toevallig iemand sprak die op zoek was naar een professional als jij. Maar toeval in je loopbaan bestaat niet.

De ervaring van Mirjam is een mooi voorbeeld van ‘gepland toeval’, ‘planned happenstance’. ‘Gepland toeval’ gaat over het zien en herkennen van kansen. Heb je geen beeld van wat jou interesseert en van waar jouw kansen liggen? Dan zul je die kansen ook niet herkennen, ook al komen ze op je pad.

Door het traject te beginnen, had Mirjam energie vrij gemaakt en was zij gefocust. En zag zij kansen die zij eerder niet zag. “Ik heb het gevoel dat het in een stroomversnelling is gegaan”, aldus Mirjam. “Wellicht dankzij het in gang zetten van het traject bij jou”.

‘Gepland toeval’ als benadering van loopbaanontwikkeling

Die insteek wint de laatste jaren sterk aan populariteit. Temeer omdat loopbanen steeds moeilijker te plannen zijn. Gedacht vanuit ‘planned happenstance’, kun je de loopbaan zien als iets wat zich geleidelijk ontvouwt. En waarbij je gebruik maakt van de kansen die zich voordoen.

Bij ‘gepland toeval’ volg je je nieuwsgierigheid en stem je af op die activiteiten waartoe je je aangetrokken voelt. Niet voor niets zie je kansen vaak pas op het moment dat je er op gefocust bent. En dat is geen toeval. Zo zag Mirjam de vacature voor projectsecretaris, omdat ze voor zichzelf heel helder had dat ze dát werk wilde doen.

Het toeval was min of meer gepland. Mirjam was erop voorbereid om haar voordeel te doen met de kans die zich voordeed, omdat ze wist wat haar interesses zijn. Ze was ontvankelijk voor wat zich aandiende en stond klaar om daarop te reageren.

Is het dan nog wel zinvol om een loopbaanplan te maken?

Als een loopbaan toch nauwelijks te plannen is. Jazeker. Het is belangrijk om je een beeld te vormen van je ideale baan. En van daaruit mogelijkheden uit te stippelen. Dat geeft richting. Dat geeft focus. En dat helpt om kansen en mogelijkheden te zien.

Maar herken en erken dat de toekomst niet te voorspellen en eigenlijk dus onzeker is. Ga flexibel om met veranderende omstandigheden. Houd voor ogen dat onverwachte gebeurtenissen kansen kunnen bieden. En maak er geen probleem van als je het even niet meer weet.

Zo kun je mooi een mix van beide benaderingen hanteren in je werkleven.

Heb jij zelf een mooi voorbeeld van ‘gepland toeval’ en wil je jouw ervaring delen? Ik zie je reactie graag tegemoet.