Lang niet iedereen kan het.
En al kun je het, dan wil dat nog niet zeggen dat je het doet.
Paloma Varga Weisz (Mannheim 1966) doet het.
Ik moest aan haar denken naar aanleiding van een dagje keramieken in mijn atelier, samen met mijn dochter en een van onze kleinzonen.
Bijzonder is dat veel van het oeuvre van Paloma Varga Weisz houtsnijwerk is.
Graag had ze namelijk een opleiding gevolgd aan een Duitse kunstacademie, maar daar werd ze in eerste instantie afgewezen.
Als alternatief schreef ze zich in voor de traditionele opleiding tot houtsnijder, in het Beierse Garmisch-Partenkirchen.
Stel je voor, drie jaar lang zwoegen op het snijden van hout tussen wat zij noemt, ‘de knickerbockers en koekoeksklokken’.
Naar haar zeggen, is het net zo moeilijk als ‘het ragfijn schillen van een houten appel’.
Nu weet ik niet hoe moeilijk het schillen van een houten appel is.
Maar vroeger werd mij als kind voorgehouden dat het heel knap was als je een appel kon schillen in een lange ongebroken schil.
Zo knap, dat je dan kon trouwen.
En als het schillen van een gewone appel in één doorlopende beweging al knap gevonden wordt, hoe vaardig moet je dan wel niet zijn als je een houten appel ragfijn wilt kunnen schillen.
Volgens Varga Weisz vereist het zowel grote fysieke als mentale inspanning en concentratie.
Overigens werkt zij niet alleen met hout.
Ze werkt met diverse materialen. Bijvoorbeeld ook met klei, met textiel of met samengestelde materialen.
Zij maakt driedimensionaal werk, films, hele installaties en ze schildert en tekent op papier.
Ze laat zich onder andere inspireren door werk van andere kunstenaars. Bijvoorbeeld door een tekening van Rembrandt, maar ook door pre-christelijke, middeleeuwse verbeeldingen.
In die laatste afbeeldingen en verhalen kon iedereen een andere rol aannemen dan je zou verwachten op basis van identiteit en rolpatronen.
Lichamen van zowel mannen als vrouwen hebben in het werk van Varga Weisz dan ook geen vaste vorm en mensen en dieren werden gecombineerd tot magische wezens.
Ze werkt deels intuïtief en zonder voorbedacht concept. Als ze begint aan een beeld, weet ze nog niet wat het wordt.
Bijvoorbeeld bij ‘Wilde Leute’ zet ze de beelden neer op een bijna schetsmatige manier.
En de terracotta figuurtjes zien eruit als wonderlijke androgyne mensen met dierenoren.
Met betrekking tot werk kunnen mensen als Varga Weisz een mooie inspiratiebron zijn.
Het was voor haar geen makkelijke weg om te komen waar ze nu is.
Ze werd in eerste instantie afgewezen voor de kunstacademie, maar stond open voor een alternatieve route.
Uit haar uitlatingen over de opleiding tot houtsnijder blijkt wel dat die opleiding qua omgeving niet echt haar wereld was.
Zeker als je in aanmerking neemt, dat zij als dochter van een kunstenaar opgroeide in een heel creatieve context.
Maar zij heeft zich het ambacht van het houtsnijden meer dan eigen gemaakt.
Na haar opleiding als houtsnijder werd ze aangenomen aan de kunstacademie in Düsseldorf.
En het houtsnijden is nu voor haar een belangrijk unique selling point.
Ze durft het proces zijn gang te laten gaan en durft te vertrouwen op haar intuïtie.
Ook in een begeleidingstraject naar ander werk is dat een belangrijke factor, die van invloed is op het resultaat van het traject.
Durf het proces zijn gang te laten gaan.
Want een tot in detail voorbedacht concept kan het proces flink verstoren.
Dat geldt ook voor een interne (of externe) criticus die steeds weer zijn oordeel laat horen.
En zit je eenmaal in het uitvoerende proces, ga dan voor het werk dat je voor ogen hebt.
Ga door, ook al vraagt het zowel grote fysieke als mentale inspanning en concentratie.
Zoals een van mijn coachklanten naar aanleiding van een van mijn e-mails het verwoordde:
“Je e-mail was weer een goede trigger om werk te maken van het product dat ik in de markt wil zetten.
Dan zie ik jouw mailtje en denk, oh ja, gas er op!”
En gas erop blijven houden, denk ik dan.
Zou je eigenlijk wel ander werk willen, maar voelt het ook wel lekker comfortabel om te blijven zitten waar je zit?
Durf kritisch in eigen spiegel te kijken en neem zelf de regie over je loopbaan.
Durf de stap naar buiten te zetten en maak werk van ander werk.
En kun je daar wel wat hulp bij gebruiken?
Je weet me te vinden.