Een bullshitbaan of zinvol werk

Wil je iets nuttigs doen, maak dan werk van zinvol werk

 

Vier op de tien medewerkers vinden hun werk niet zinvol. Dat blijkt uit onderzoek van Schouten en Nelissen. Ze zijn minder bevlogen in hun werk, hebben geen regie en laten hun baan niet aansluiten op hun drijfveren en talenten. Hierdoor zijn ze minder gelukkig dan medewerkers die hun werk wel zinvol vinden.

Twijfel je aan het nut van je werk? Of is het voor jou duidelijk dat je niets wezenlijks uitvoert? Ervaar je jouw baan als onzinbaan, maar voel je je verplicht om te doen alsof dat niet het geval is?

Dan heb jij mogelijk wat Graeber noemt een ‘bullshitbaan’.

Volgens Graeber zullen die banen in aantal alleen maar toenemen. Met alle negatieve effecten voor werknemers van dien, zoals gevoelens van leegte door gebrek aan zingeving.

Dus, herken jij je in onderstaande omschrijvingen en voorbeelden? Durf eerlijk in jouw spiegel te kijken en de confrontatie aan te gaan.

Durf los te laten en maak werk van zinvol werk.

 

 

Het verhaal van Marlies

Ter inspiratie deel ik het verhaal van Marlies met je. Het verhaal is een aangepaste versie van een van haar succesverhalen.

Mijn werk als assistente op het makelaarskantoor. 

“In eerste instantie was het voor mij fijn werken op het kantoor. De makelaar ging vaak naar klanten om huizen te taxeren en in de verkoop te nemen en ik was het aanspreekpunt op het kantoor. Ik moest ervoor zorgen dat de etalage met alle woningen er goed en compleet uitzag. Ook werd van mij verwacht dat ik de taxatierapporten uitwerkte en deze naar de klanten stuurde. En ik stond klanten te woord die het kantoor kwamen inlopen met vragen over een bepaalde woning.

Er kwam een dip in de huizenmarkt. In plaats van een nieuw jaarcontract werd mij een contract aangeboden via een uitzendbureau. Ze wisten niet wat ze met het kantoor gingen doen en of het kantoor waar ik werkte wel openbleef.

Na drie maanden was nog steeds niet duidelijk wat er met het makelaarskantoor ging gebeuren. De makelaar had zijn baan opgezegd en was iets anders gaan doen. Daardoor werd het nog stiller op kantoor. Er waren dagen dat ik een romannetje kon lezen zonder dat ik iemand had gesproken. Als ik dan een keer een opdracht kreeg om een taxatierapport te maken, had ik daar helemaal geen zin meer in.

Op een gegeven moment heb ik de telefoon gepakt en gebeld met het hoofdkantoor met de vraag of de baas aanwezig was. Ik wilde weten wat er nu ging gebeuren en ik verveelde mij op mijn werk.

Na een paar keer bellen had ik eindelijk de baas aan de telefoon. Hij snapte niet dat ik vragen had over hoe het stond met het kantoor, want ik was maar een uitzendkracht. Toen ben ik erg boos geworden en ik heb tegen hem gezegd dat als ik dan uitzendkracht was, ik hem ook meteen kon vertellen geen interesse meer te hebben in de baan en wilde vertrekken. Hier schrok hij van, maar hij vond nog steeds dat ik mijn mond diende te houden. Tijdens dat gesprek heb ik toen aangegeven dat ik de sleutel ging inleveren bij de receptie van de hoofdvestiging.

Vervolgens heb ik na het gesprek alle lichten uitgedaan, de deuren op slot gedraaid en ben ik naar de hoofdvestiging gegaan. Op het moment dat ik het pand binnenging, kwam de directeur de trap aflopen. Hij vroeg me waar ik mee bezig was. Hij gaf te kennen dat er van mij werd verwacht dat ik weer aan de receptiebalie bij het makelaarskantoor ging zitten.

Toen werd ik weer boos en heb ik aangegeven dat elk persoon graag met respect behandeld wil worden en graag wil weten waar hij/zij aan toe is. Of je nu onderaan of bovenaan de ladder staat. Dit gebeurde niet en daarom besloot ik om te gaan. Ik heb de directeur de sleutel gegeven en ben het pand uit gelopen.”

 

 

Bullshitbanen volgens Graeber

 

Volgens Graeber is een bullshitbaan een onzinbaan.

Volgens hem gaat het dan om banen die niet echt nodig zijn. Hij heeft daarbij banen voor ogen die ontstaan zijn met het verdwijnen van productiegerichte beroepen. Dat proces is in de vorige eeuw al in gang gezet, maar voltrekt zich nu in versneld tempo.

Denk daarbij aan banengroei op het gebied van bijvoorbeeld management, administratie, sales en dienstverlening. En het ontstaan van een heel scala aan dienstverlenende beroepen, zoals bijvoorbeeld hondenuitlaters of maaltijdbezorgers.

Volgens Graeber lijkt het erop dat er allerlei zinloze banen worden bedacht, enkel en alleen om ons allemaal aan het werk te houden. Bovendien zijn die banen niet alleen zinloos, maar vaak ook gevaarlijk. Als voorbeeld daarvan noemt hij het werken als telemarketeer, waarbij het jouw opdracht is om mensen producten of diensten aan te smeren die ze niet nodig hebben. En die mogelijk zelfs schadelijk zijn.

 

 

Of een baan een bullshitbaan is of niet, is deels subjectief

 

Wie bepaalt welke banen er echt ‘nodig’ zijn?  En wat betekent ‘nodig’ trouwens?

Zelf heb ik bijvoorbeeld geen hond. Maar zou ik die wel hebben en veel van huis zijn, dan lijkt een hondenuitlaatservice me een heel mooie oplossing die voorziet in een behoefte.

En zo zie ik ook bij de jongere generatie hoe handig het kan zijn als je op momenten je maaltijd kunt laten bezorgen.

Dus of hondenuitlaatservice of maaltijd bezorgen echt bullshitbanen zijn? Dat is voor mij nog maar de vraag.

Aan de andere kant vind ik het werk van telemarketeers bijvoorbeeld heel irritant. Ze zijn me alleen maar tot last. Ze roepen zelfs agressie bij me op, omdat ze vasthoudend producten of diensten aan me proberen te slijten waar ik totaal geen behoefte aan heb. Waar ik bovendien ook niet om gevraagd heb.

Voor de telemarketeer zelf hoeft zijn baan geen onzinbaan te zijn. Integendeel, ik ken coachklanten die helemaal kicken op de resultaten van hun telefonische verkoop. En de bijdrage die ze op die manier leveren aan het succes van de organisatie waarvoor ze werken.

 

 

Een onzinbaan is pas echt een bullshitbaan als je als werknemer zelf je baan als onzinbaan ervaart

 

Zoals in het voorbeeld van Marlies. Als je als een soort decor bij de receptiebalie zit, terwijl er geen bezoeker komt. En er verder amper werk voor je te doen is.

Of zoals een van mijn ooms vertelde, dat hij aan het begin van zijn loopbaan als werktuigbouwkundige bij Philips producten moest ontwerpen, waar volgens hem niemand op zat te wachten en waar hij kwalitatief niet achter kon staan. Het is de vraag of het een onzinbaan betrof, maar door de betreffende werknemer werd de baan wel als zodanig ervaren.

Iets vergelijkbaars was de ervaring van een van mijn coachklanten. Als architect werkte hij op een groot, gerenommeerd architectenkantoor. Als architect was hij alleen maar bezig met kleine onderdelen van grote projecten. Omdat hij geen zicht had op zijn bijdrage aan het grotere geheel, vroeg hij zich af waar hij überhaupt mee bezig was.

Ook al lijkt het dan voor een buitenstaander mooi om bij een gerenommeerd bedrijf te werken, voor hem was het bullshit.

 

 

Een onzinbaan wordt pas echt pijnlijk als je je verplicht voelt om te doen alsof de baan geen onzin is

 

Als werknemer kun je het bestaan van je baan dan niet rechtvaardigen, maar je voelt wel de verplichting om te doen alsof dat niet het geval is.

Bijvoorbeeld omwille van arbeidsvoorwaarden als zekerheid van een goed inkomen, het zelf in kunnen vullen van je takenpakket en werktijden. Bovendien geven sommige onzinbanen, bijvoorbeeld overbodige managementfuncties, je ook een zekere status.

 

Je verplicht voelen om te doen alsof je baan geen onzinbaan is, is volgens Graeber kenmerkend voor een echte bullshitbaan.

Na een aantal werkdefinities komt hij in zijn boek al redenerend tot zijn uiteindelijke definitie van een bullshitbaan:

“Een onzinbaan is een vorm van betaald werk, die zo volkomen zinloos, overbodig of schadelijk is, dat zelfs de werknemer het bestaan ervan niet kan rechtvaardigen, hoewel de werknemer zich, als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden, verplicht voelt om te doen alsof dat niet het geval is.”

 

 

Mijn aanbeveling aan jou

Ervaar je jouw huidige baan als een bullshitbaan, volgens de definitie van Graeber?

Ga de confrontatie aan en maak werk van voor jou zinvol werk. Dat is werk waar je gelukkig van wordt.

Dat ideale werk is werk dat past bij jouw persoonlijke missie en de bijdrage die jij wilt leveren met wat je doet in je werk. Dat is werk dat past bij jouw kwaliteiten en waarin je jouw kwaliteiten verder kunt ontwikkelen. Dat alles in een omgeving die optimaal bij jou past.

Het is mijn missie als loopbaancoach om jou daarbij te begeleiden, zodat jij jouw ideale werk kunt realiseren.

 

 

 

In mijn programma ‘Bouw je ideale loopbaan’ gaan we daarmee aan de slag.

Meer informatie over dat programma vind je hier.

Schat je in dat een individueel traject beter bij je past? Maak een afspraak voor een oriënterend gesprek via deze link.