Rationeel een goede keuze; toch geen goede match

Waarom de beste keuze niet per definitie een weloverwogen keuze is

 

Veel mensen hebben moeite met kiezen. Zeker als het kiezen voor een opleiding, baan of loopbaan betreft.

Ze willen vooral een goede keuze maken.

Ze zijn dan geneigd om te denken dat daarvoor weloverwogen kiezen nodig is.

Maar wist je dat het kan zijn dat je rationeel goed gekozen hebt, maar dat je keuze toch niet goed voelt? Dat je keuze niet op zijn plek valt? Misschien zelfs helemaal mis is?

Kies je louter rationeel, dan maak je geen fit met je gevoel.

Aan de andere kant, vertrouw je blindelings op je intuïtie, dan loop je het risico in een diep gat te stappen.

Het is dan ook mooi als je bij het maken van keuzes met betrekking tot je werk en loopbaan de rationele benadering kunt combineren met een meer intuïtieve, gevoelsmatige strategie.

Voor je psychisch welbevinden is het namelijk belangrijk, dat een keuze niet alleen een verstandige, rationele keuze is, maar dat die keuze ook goed voelt.

 

Te veel om te kiezen bemoeilijkt een goede keuze

 

Ik zie dat met regelmaat bij mijn coachklanten. Zeker bij coachklanten die al jaren worstelen met een keuzeprobleem.

Zoals een van mijn klanten het verwoordde: “Zelfs al met betrekking tot mijn studie kon ik niet kiezen.”

Zij heeft dan ook een Propedeuse Psychologie gedaan. Vervolgens een Bachelor Bestuurskunde en ze heeft haar studie afgerond met een Master Internationale betrekkingen.

Achteraf is zij voor zichzelf tot de conclusie gekomen dat een studie Politicologie misschien een betere optie was geweest.

 

Veel te kiezen hebben lijkt gemakkelijk, maar dat is het niet.

Integendeel, het zorgt ervoor dat het maken van een goede keuze eerder moeilijker wordt dan makkelijker.

Niet alleen wordt het kiezen zelf moeilijker. Het blijkt ook, dat een uitgebreid pallet aan keuzes leidt tot het hanteren van hoge normen (maximizing) en grotere ontevredenheid en meer spijt achteraf

Als je veel alternatieven hebt, dan pik je er namelijk ook eerder het verkeerde uit. Wellicht kun je je daarbij iets voorstellen.

 

 

Een goede keuze maken door het opvolgen van een goede strategie

 

Maar wat is een goede strategie?

 

Een goede strategie is om te beginnen sterk persoonsgebonden.

De ene persoon is nu eenmaal rationeler of intuïtiever dan de andere. En de een is eerder geneigd om advies in te winnen bij anderen, terwijl een ander het liefst zijn eigen boontjes dopt.

 

Een goede strategie wordt daarnaast ook bepaald door de keuze waarvoor je staat.

Sommige keuzes maak je misschien heel intuïtief, terwijl je bij andere keuzes eerder geneigd bent om rationeel te werk te gaan.

Zo maak je de keuze voor een partner wellicht eerder op je gevoel. En zo maak je de keuze voor een baan misschien eerder door rationele afwegingen te maken.

Overigens is ook dat voor iedereen verschillend.

 

Een goede strategie is niet per definitie een rationele strategie.

Ook al zijn veel mensen geneigd om zo te denken. Ze denken dan, dat je een keuze goed moet doordenken. Bijvoorbeeld door alle voors en tegens van de alternatieven op een rij te zetten en af te wegen. En vervolgens te komen tot een besluit.

In de praktijk blijkt echter dat een rationele benadering niet per definitie leidt tot een goede keuze. Laat staan, de beste keuze.

De beste keuzes blijken te worden gemaakt door rationele denkers, die zich naast hun ratio laten leiden door hun intuïtie.

 

 

Een rationele strategie: bewust en gebalanceerd beoordelen van informatie?

 

Dat had je misschien gedacht, maar op grond van onderzoeken blijkt dat niet zo te zijn.

 

Wist je dat we informatie die we hebben, lang niet altijd rationeel verwerken?

Dat je hersenen gevoelig zijn voor een bepaald soort informatie? Dat het vooral informatie is die betrekking heeft op je streefdoelen?

Wil je bijvoorbeeld een goede keuze maken met betrekking tot een baan? Het blijkt dat je dan minder gevoelig bent voor de informatie die gaat over doelen die je wilt vermijden.

Denk daarbij bijvoorbeeld aan kenmerken van mensen, kenmerken van organisaties of arbeidsomstandigheden die je zou moeten vermijden, wil je groeien en bloeien in je werk.

Eenzijdige focus op streefdoelen leidt gauw tot eenzijdige informatieverwerking.

 

Een tweede verklaring voor het eenzijdige oordeel van baanzoekers heeft te maken met afstand.

Bij het maken van een goede keuze voor een baan ben je niet alleen gericht op het nu, maar ook op de toekomst.

Op basis van sociaal psychologisch onderzoek blijkt, dat afstand (ver of dichtbij, heden of toekomst) uitmaakt voor het soort informatie dat mensen in gedachten nemen en voor de besluiten die ze daaraan koppelen.

Als mensen een besluit moeten nemen over de toekomst, dan zijn ze kennelijk geneigd de positieve kanten van een mogelijke keuze zwaarder te laten wegen dan de negatieve.

 

Afstand beïnvloedt niet alleen de positief-negatief balans van een keuze, maar ook de inhoud van de afwegingen die we maken.

Als je een besluit over de toekomst van werk moet nemen, dan doe je dat met name op grond van cognitieve overwegingen. Daarbij maak je je een voorstelling van de uitkomsten, die je verwacht. Bijvoorbeeld je toekomstige salaris, ontwikkelingsmogelijkheden en andere aspecten die je wenst aan te treffen.

Het blijkt dat je je minder goed kunt inbeelden hoe je je in die baan zult voelen; blij, teleurgesteld, gespannen?

En kennelijk, als je iets negatiefs nog niet ervaren hebt, dan onderschat je de daadwerkelijke latere ernst ervan. De emoties ervaar je pas als je je eenmaal in die situatie bevindt.

 

 

Wil je een goede keuze maken? Laat je intuïtie dan spreken

 

Realiseer je dat er meer is dan het rationele, dat uiteindelijk bepaalt of een keuze een goede keuze is.

Realiseer je dat het bij het intuïtieve, het gevoelsmatige vaak gaat om moeilijk of nauwelijks benoembare zaken of aspecten.

Te rade gaan bij je gevoel kan je helpen om de zaken op het spoor te komen die je niet weegt met je rationele brein.

Zo kan het zijn dat een keuze op basis van bewuste afwegingen de juiste lijkt, terwijl die niet goed voelt.

Het omgekeerde kan ook: een keuze kan niet logisch zijn, maar beter voelen.

Het onbewuste zendt kennelijk signalen uit en het is goed om daaraan niet voorbij te gaan.

 

Matcht je gevoel niet met je ratio?

Zorg dan dat je op het spoor komt waar de weerstand vandaan komt of waarom je een alternatief zo aantrekkelijk vindt.

Wellicht helpt het je om je keuze aan een ander uit te leggen.

Begrijpt de ander je overwegingen? Ben je in staat om daarbij ook je gevoel te verwoorden?

 

 

Kortom:

Wil je een goede keuze maken met betrekking tot je werk en loopbaan?

Ga af op je verstand én op je gevoel.

Vraag je niet alleen af wat je in je ideale baan wenst aan te treffen, maar ook wat je moet vermijden als je wilt groeien en bloeien in je werk. Neem dat laatste mee in je afwegingen.

Richt je baankeuze op de korte of middellange termijn.

 

 

Kun je daarbij wel wat hulp gebruiken?

Bel (0575-544588 / 06-54762865) of e-mail ([email protected]) me gerust voor het maken van een afspraak voor een vrijblijvend oriënterend gesprek.