Waarom het belangrijk is om je persoonlijke waarden helder te hebben

 

Veel keuzes maak je primair op je gevoel. In tweede instantie kies je redenen om je keuze te rechtvaardigen.

Daarbij is het cruciaal om je persoonlijke waarden helder te hebben. Waarden kun je zien als het fundament van je keuzes; een keuze geënt op waarden maakt je keuze stabieler.

Heb je een aantal keuzealternatieven, dan is het zaak om na te gaan wat de verschillende alternatieven voor jou betekenen. Jouw persoonlijke waarden functioneren daarbij als toetssteen. Met betrekking tot werk bijvoorbeeld: ‘In hoeverre wordt voldaan aan mijn behoefte aan vrijheid of flexibiliteit?’ Of: ‘In hoeverre wordt tegemoetgekomen aan mijn behoefte aan verbinding of juist individualisme?’

Als je je waarden niet helder hebt en niet in contact leeft met je waarden, dan kun je niet de juiste keuze maken. Je bent niet in staat om je grenzen aan te geven en niet in staat om prioriteiten te stellen.

 

 

In hoeverre maak je keuzes en neem je beslissingen of overkomen beslissingen je?

 

Marinus Knoope zegt daarover in zijn boek ‘De creatiespiraal’: ‘De mens heeft het bijzondere vermogen zich van zichzelf bewust te kunnen zijn, maar dat is niet hetzelfde als het vermogen om zichzelf te kunnen besturen. Die twee, zichzelf bewust zijn en zichzelf besturen, worden door ons voortdurend door elkaar gehaald.’

In het kader van de vraag ‘nemen we beslissingen of overkomen onze beslissingen ons?’ besloot Marinus Knoope een experiment te doen.

‘Als ik er nu eens vanuit ga dat ik zelf niets hoef te beslissen, dat alles vanzelf gebeurt zoals het gebeurt. Als ik nu eens ophoud met het nemen van beslissingen. Wat gebeurt er dan?’

Hij ging ’s ochtends voor zijn kledingkast staan en dacht niet: ‘Wat zal ik vandaag eens aantrekken?’ maar dacht: ‘Ik ben benieuwd wat ik vandaag aantrek.’

Hij ging bij mensen op bezoek en dacht niet ‘Hoe laat moet ik weer opstappen?’ Nee, hij was gewoon nieuwsgierig hoe laat hij weer zou gaan en óf hij weer zou gaan.

Het eigenaardige was, dat hij gewoon iedere ochtend iets aantrok. En op een redelijk tijdstip wegging bij mensen bij wie hij op bezoek was.

Zijn conclusie van het experiment was dat veel beslissingen gebeuren, ook als je ze niet willens en wetens zelf probeert te nemen.

Dat is misschien maar goed ook. Want heb je enig idee hoeveel keuzes je maakt op een dag?

Ik las, gemiddeld zo’n 30.000. Daarbij moet je dan denken aan de hoeveelheid gedachten die je ongeveer dagelijks hebt. En zo’n gedachte kun je aannemen of niet. In principe zou je over elke gedachte een keuze kunnen maken, maar gelukkig is dat in de praktijk niet het geval.

 

 

Veel keuzes maak je primair op je gevoel

 

Veel keuzes zijn snelle intuïtieve keuzes. Daarbij laat je je keuzes afhangen van twee basale gevoelens die je als mens hebt: het verkrijgen van geluk en het vermijden van pijn.

Bij geluk moet je denken aan alles waar je energie van krijgt. Dat kunnen materiële zaken zijn, maar ook immateriële, zoals voldoening ervaren, genieten, blij zijn, je vitaal voelen.

Bij pijn moet je niet alleen denken aan lichamelijke pijn, maar ook psychische, emotionele pijn. Zoals stress, verdriet, angst, onzekerheid, teleurstelling. Allemaal gevoelens of manieren van zijn die je energie kosten.

 

Elke belangrijke keuze houdt een mate van onzekerheid in.

Daniël Kahneman beschrijft in zijn boek ONS FEILBARE DENKEN een aantal experimenten op basis waarvan hij laat zien dat de meeste mensen een afkeer hebben van risico’s en het liefst op safe spelen.

Waar zou jij bijvoorbeeld voor kiezen? Voor A of voor B?
A: Gooi een munt op. Als het kop is, win je € 100,- en als het munt is, dan win je niets.
B: Je krijgt met zekerheid € 46,-.
Speel je op safe en ga je voor de € 46,-? Of waag je de gok en ga je voor de kans om € 100,- te krijgen?
De intuïtieve keuze, de keuze die direct aanlokkelijk lijkt, is keuze B. Dat is de safe keuze.

 

Wist je dat Nederlanders wereldkampioen verzekeren zijn? Kennelijk heeft het merendeel van de Nederlanders een afkeer van gokken en is bereid om voor het vermijden van onzekerheid een prijs te betalen.

Bij verzekeren is prijs letterlijk een geldwaarde, maar bij prijs kun je ook denken aan psychologische waarden. Denkend aan werk bijvoorbeeld aan gebrek aan: werkplezier, ontwikkeling, collegialiteit, voldoening.

 

 

Pas in tweede instantie zoekt je rationele brein een verklaring voor je keuze

 

In eerste instantie maak je keuzes intuïtief, op je gevoel. In tweede instantie zoek je redenen om je keuze te rechtvaardigen.

In eerste instantie staar je je vaak blind op de vorm van dat wat je wilt hebben, doen of zijn. Met betrekking tot werk bijvoorbeeld de functietitel, de carrièremogelijkheden, het mooie merk waarvoor je aan het werk wilt, de mooie locatie, de aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden.

Terwijl het gaat om de waarden die er voor jou achter zitten. Zo kies je die nieuwe baan bijvoorbeeld niet vanwege het extra geld dat je daarmee verdient, maar dat wat het hogere salaris je geeft. Bijvoorbeeld waardering, erkenning, meer keuzemogelijkheden, meer status misschien?

En wat maakt ‘senior’ in de functietitel belangrijk voor jou? Of waarom wil je werken voor een A-merk? Hoe belangrijk zijn voor jou de arbeidsvoorwaarden? Wat maakt dat merendeels thuiswerken waardevol is voor jou?

Het zal je misschien al duidelijk zijn, wil je een voor jou goede keuze maken dan moet je helder hebben waar jij voor staat en waar jij voor gaat; jouw persoonlijke waarden.

 

 

Persoonlijke waarden als startpunt, toetssteen en richtingwijzer

 

Als je geen contact maakt of krachtiger nog, niet in contact leeft met je persoonlijke waarden, kun je niet een juiste keuze maken. Want waar je meet je aan af of een alternatief een goede keuze is of niet?

In mijn trajecten werken we om te komen tot een besluit onder andere met een besluitvormingsmatrix, waarin de diverse alternatieven getoetst worden naar de mate waarin een alternatief voldoet aan de persoonlijke criteria.

De criteria komen terug in en zijn een afgeleide van het profiel van je ideale werk; het antwoord op de vragen ‘Wat wil ik?’, ‘Waar wil ik dat?’ en ‘Wat is verder daarbij voor mij belangrijk?’.
Zo werken persoonlijke waarden als startpunt, toetssteen en richtingwijzer.

 

 

Tenslotte

 

Heb je jouw persoonlijke waarden nog niet zo scherp?

Of word je geleefd door je dagelijkse beslommeringen, thuis en in je werk? En slaag je er niet in om je leven in te richten overeenkomstig je persoonlijke waarden?

Lees mijn aanbod over de driedaagse training ‘Bouw je ideale loopbaan’.

 

Tot en met donderdag 6 oktober profiteer je van de bonus voor de vroegboekers:

Een uur individuele begeleiding bij het opstellen/bijstellen van je cv (ter waarde van € 195,-). Zodat je eruit springt met je cv en je kans op werk verdubbelt.

En hoor je nog bij de eerste drie aanmeldingen?

Naast een uur individuele begeleiding bij het opstellen/bijstellen van je cv, een uur feedback op je profiel op LinkedIn en tips hoe LinkedIn in te zetten als instrument voor de baanverwerving (ter waarde van € 195,-).

 

Wil je eerst je vragen aan me voorleggen?

Bel (0575-544588/ 06-54762865) of e-mail ([email protected]) me gerust.