Tests zijn heel zinvol, hoewel……..

Waarom alleen een test niet voldoende is om aan de weet te komen wat voor jou de ideale baan is.

Onlangs werd ik gebeld door een potentiële klant. De organisatie waar zij werkt gaat verhuizen naar het centrum van het land. De medewerkers worden geacht mee te verhuizen. Voor wie dat niet mogelijk is, worden er faciliteiten geboden om een andere baan te verwerven in de huidige standplaats. Zo mocht mijn beller een loopbaanscan doen.

Voor haar wellicht een mooi aanbod, maar ik heb mijn bedenkingen.

Een loopbaanscan bestaat uit een aantal loopbaaninstrumenten, meestal tests en andere vragenlijsten. Op basis van de resultaten van ingevulde lijsten wordt dan een advies gegeven over de loopbaanrichting die passend is.

Een loopbaanscan kan een handig hulpmiddel zijn bij loopbaanbegeleiding.

Alleen een test is echter niet voldoende om aan de weet te komen wat voor jou de ideale baan is.

Sterker nog, in mijn optiek is dat onbestaanbaar.

“Waarom dan?”, vraag je je misschien af. Het beantwoorden van testvragen heeft in jouw ogen mogelijk zelfs duidelijk voordelen ten opzichte van het doorlopen van een coachtraject.

Je kunt wellicht een aantal voordelen van tests zó opnoemen. Het maken van een test kost veel minder tijd dan een coachtraject. Een test geeft bovendien altijd resultaten, een test levert altijd gegevens op. Ook hoef je bij een goede test niet te twijfelen aan de juistheid van de uitkomst.

Een test is dan toch een mooie oplossing om te komen tot een antwoord op je loopbaanvraag. Maar is dat werkelijk zo? Biedt een test dé oplossing om aan de weet te komen welke baan het beste bij jou past?

Ik denk het niet.

Met tests kun je van alles meten

Bijvoorbeeld hoe slim je bent en waar je met name goed in bent. Of hoe sociaal vaardig je bent en hoe je geneigd bent je te gedragen in een groep. Of wat jouw managementstijl is en bij welke organisaties en doelgroepen jouw stijl het beste past.

Misschien heb ook jij wel gehoord van testen waarin je voorkeursstijl wordt uitgedrukt in een kleur. Wellicht heb je zelf zo’n test gedaan en ben je vooral ‘groen’ of heb je veel ‘geel’ in je profiel.

Er zijn veel instrumenten die in kleuren uitdrukken wat de uitkomst is. Mensen vinden dat prettig. Dat kan ik me voorstellen, want het is gemakkelijk. Het wordt pas ongemakkelijk als de kleuren in diverse tests een verschillende betekenis krijgen.

Maar wat zegt het resultaat van een test nu echt over jou?

En niet onbelangrijk, in hoeverre bieden die tests dé oplossing om te komen tot een antwoord op jouw loopbaanvraag en dat ook werkelijkheid te maken?

Op basis van tests kun je, als de test betrouwbaar en valide is, een objectief beeld krijgen van waar je goed in bent, waar je kwaliteiten liggen. Ook van waar je minder goed in bent, waar je ontwikkelpunten liggen. Op basis van een test kan ook een profiel van je persoonlijkheid en van je interesses worden geschetst.

Er zijn adviseurs die op grond daarvan inschatten welk werk voor jou geschikt en passend zou kunnen zijn.

Soms is een loopbaanvraag ook echt zo’n geschiktheidvraag, bijvoorbeeld ‘heb ik voldoende intellectuele capaciteiten om een Master Business Administration te volgen?’. Een test kan daarvoor een duidelijke indicatie geven en dus een antwoord op jouw vraag.

Er zijn zelfs loopbaantheorieën die er van uit gaan dat je sowieso een match kunt maken tussen persoonsprofielen en beroepsprofielen. Passen die twee bij elkaar, dan ben je geschikt voor dat beroepenveld. Matchen ze niet, dan is het zaak om te bekijken wat wel past.

Dat doet me denken aan een bepaald stuk kinderspeelgoed, een blokkendoos. In de deksel zitten openingen van verschillende vorm. Bij de doos horen blokjes, ook van verschillende vorm. Voor het kind is het de kunst om de blokjes door de juiste opening in de blokkendoos te duwen. Wellicht kun jij je zo’n blokkendoos ook herinneren, of misschien speelt een van je kinderen er nu mee.

Stel je eens voor dat er figuurlijk wordt gekeken naar de ‘vorm’ van jouw persoonsprofiel en dat afhankelijk van die ‘vorm’ wordt bepaald in welk vakje jij past. Bijvoorbeeld het vakje ‘advocaat’, of het vakje ‘apotheker’ of ‘leraar basisonderwijs’. Alle kans dat je geneigd bent om tegen te stribbelen; jij wilt niet zomaar in een vakje worden gestopt.

En terecht, want zo simpel en zo rechtlijnig is een match niet te maken. Kijk maar eens om je heen. Neem voor de aardigheid eens een bepaalde functie in gedachten en kijk eens hoe verschillend de mensen zijn, die dat werk doen. En goed zijn in hun vak bovendien. Kennelijk is een bepaald type werk dus niet voorbehouden aan een bepaald type mens.

Bovendien, ook al past bij de blokkendoos elk blokje maar in één vakje, ik durf je te garanderen dat jij in meer dan één vakje, in meer dan één functie past.

En ook al ben je geschikt voor een bepaalde functie, dat wil nog niet zeggen dat die functie voor jou ook de ideale baan is. Daarvoor zijn naast geschiktheid teveel andere factoren bepalend en die factoren zijn nauwelijks of niet te meten met een test.

Er zijn talloze voorbeelden van mensen met allerlei opleidingen die in de werksituatie niet tot hun recht komen, terwijl ze op grond van testresultaten helemaal geschikt zouden zijn voor het werk dat ze doen. Zo kun je geschikt zijn voor het werk als apotheker, maar na twee jaar helemaal gesloopt zijn in de praktijk.

Een belangrijke rol speelt bijvoorbeeld een bij jou passende werkomgeving. En zeker niet onbelangrijk, jouw persoonlijke drive.

Voor succesvolle coaching is soms wel eens meer informatie nodig. Sommige testresultaten kunnen die informatie leveren. Die informatie kan dan brandstof zijn voor coaching. Maar tests alleen zijn meestal onvoldoende om helder te krijgen wat voor jou de ideale baan is.

Ik ben heel benieuwd naar jouw ervaringen met tests, vooral ook toen je op zoek was naar een antwoord op jouw loopbaanvragen. In hoeverre heb je aan de hand van tests helder gekregen wat voor jou de ideale baan is?