Te veel zekerheid is ongezond

Waarom een contract voor bepaalde tijd ook heel heilzaam kan zijn

 

‘Het aantal nieuwe personeelsleden dat direct bij aantreden een vast contract kreeg aangeboden is in 2011 gedaald met 97%’, zo meldde het UWV begin deze maand.

Die mededeling heeft voor veel verwarring gezorgd en veel stof doen opwaaien.

Zo kopte Trouw: ‘Niemand krijgt meer een vaste baan’. En zo werd in de Tweede Kamer door PvdA en D66 opheldering gevraagd over cijfers van UWV.

Ook al blijkt uit nader onderzoek dat het totaal aantal mensen dat vorig jaar een vast contract kreeg, aanzienlijk hoger ligt dan de 2.000 genoemd door het UWV, het feit blijft dat er minder vaste contracten worden aangeboden dan voorheen.

 

Minder contracten voor onbepaalde tijd, dat lijkt vooral een negatieve ontwikkeling. Je hebt immers minder zekerheid en je moet als werknemer maar afwachten of je aanstelling wordt gecontinueerd.

Maar is die ontwikkeling alleen maar negatief? Ik denk het niet.

 

Naar aanleiding van de eerste berichten van UWV postte ik op LinkedIn een update met als onderwerp ‘bijna geen vaste contracten meer’. Van een van mijn connecties, een familielid kreeg ik een reactie. Hij was ooit ingenieur bij Philips en besloot op latere leeftijd om arts te worden. Hij schreef:

“Ik zit juist een stuk in mijn levensverhaal te schrijven. Ik had gewenst dat in 1961 mijn contract van 5 jaar bij Philips verliep. Dat zou zeer heilzaam geweest zijn voor mij. En goed voor Philips. Te veel zekerheid is ongezond’.

Zijn reactie inspireerde mij tot het schrijven van dit artikel.

 

 

Te veel onzekerheid is bepaald niet goed

 

‘Die onzekerheid over je baan, dat is het ergste’, zo las ik laatst. Dat is ook heel begrijpelijk. Zeker als je jarenlang bij een en hetzelfde bedrijf hebt gewerkt. Niet weten waar je aan toe bent, niet weten wat je te wachten staat, dat geeft een heleboel onzekerheid.

Zo voelt het ook niet goed als je, bijvoorbeeld in je proeftijd, elke dag ontslagen kunt worden. ‘To get fired’, het Amerikaanse begrip zegt al genoeg. Misschien stimuleert het je om je van je beste kant te laten zien, maar voor de meesten van ons geeft het ook heel veel stress. Stress is sowieso niet echt gezond en kan bovendien veroorzaken dat je daardoor niet optimaal functioneert. Als je enigszins faalangstig bent wordt het nog erger.

 

Zekerheid is comfortabel

 

Behoefte aan enige zekerheid hebben we denk ik allemaal. Dat geldt ook voor een baan. Een baan geeft ons inkomen en bestaanszekerheid. En ook al heb je zelf die behoefte aan zekerheid niet, dan is het wellicht de bank die daarom vraagt. Zie bijvoorbeeld maar eens een hypotheek te krijgen zonder vaste baan.

Enige zekerheid is sowieso gezond. Niet voor niets maak je bijvoorbeeld de keuze voor een veilige auto. Dat geeft je toch een zekerder gevoel. Of je gaat een berg beklimmen, gezekerd in een gordel.

Dat betekent overigens niet dat je er dan maar op los gaat rijden of roekeloos gaat klimmen op een steile wand. Maar het feit dat je gezekerd bent geeft een gevoel van basale veiligheid.

Zo is het wellicht ook bij een contract voor onbepaalde tijd. Je voelt je gezekerd en die zekerheid biedt jou de rust om te focussen op je werk. En dat geeft een heel comfortabel gevoel.

 

Te veel zekerheid is ongezond

 

Met een vaste baan loop je het risico dat je maar doorgaat met je werk, ook al voel je dat het niet meer bij je past. De vaste baan voelt dan als een jas, die eigenlijk aan vervanging toe is, omdat je de jas bent ontgroeid. Maar je kunt er nog geen afstand van doen.

Doe je al jarenlang hetzelfde werk? Alle kans dat je je nauwelijks meer realiseert, welke kwaliteiten maken dat je goed bent in je werk. Een en ander is voor jou wellicht zo gewoon geworden, dat je nauwelijks meer stil staat bij hoe je een en ander doet. Vaak is het dan ook moeilijk om je kwaliteiten te benoemen. In mijn coachtrajecten ervaar ik dat met regelmaat.

Heb je eenmaal een vast contract, dan ontbreekt vaak ook de prikkel om veel om je heen te kijken. Je focus is gericht op je huidige werk en je blijft lekker zitten waar je zit. Dat geldt vooral als je hecht aan zekerheid. Zo kan het gebeuren dat ontwikkelingen op de arbeidsmarkt jou ontglippen en dat je bij ontslag totaal ontredderd op de stoep komt te staan.

Teveel zekerheid is ook ongezond voor je loopbaanvaardigheden. Stel je eens voor dat je 20 jaar bij eenzelfde werkgever hebt gewerkt. Zelfs bij die werkgever heb je niet hoeven solliciteren. Doordat je hem kende uit een vorige baan ben je er zo ingerold. Door een reorganisatie kom je ineens werkloos op straat te staan. Je voelt je hulpeloos en je weet niet waar je moet beginnen.

Dat is heel begrijpelijk. Een netwerk heb je niet en solliciteren ben je helemaal verleerd of heb je eigenlijk nooit gedaan.

Contracten voor onbepaalde tijd kunnen je ook afhankelijk maken van een baas. Zeker als je niet weet wat jij werkgevers te bieden hebt en niet weet hoe je moet solliciteren. Het is dan heel verleidelijk om maar te blijven zitten waar je zit en je maar te voegen naar de eisen en wensen van je baas.

 

Een regelmatige check-up in je loopbaan is bevorderlijk voor je welbevinden

 

Na een ontslag, al dan niet na een outplacementtraject, zijn mensen soms gelukkiger in hun werk dan daarvoor. Je zou het misschien niet denken, maar het is de ervaring van veel van mijn coachklanten.

Heb je je ooit afgevraagd waarom iemand zelfs blij kan zijn met zijn ontslag, zeker achteraf daarop terugkijkend?

Contractbeëindiging is vaak aanleiding tot bezinning. Je vraagt je af ‘hoe wil ik verder?’ en ‘wat wordt mijn volgende stap?’. Niet zelden is dat ook een kans om bij te sturen, waar je anders misschien maar door blijft gaan.

Zo kan een contract voor bepaalde tijd ook heel heilzaam zijn. Zo’n contract biedt niet alleen voor jou als werknemer, maar ook voor jouw werkgever de mogelijkheid van een check-up. Daarmee voorkom je dat er wordt doorgehobbeld, ook al past de baan niet meer optimaal.

 

Vaker van baan wisselen houdt je scherp

 

Jij kent ze vast ook; mensen die zo lang bij een en dezelfde organisatie werken, dat ze er bijna mee verweven zijn. De organisatie bepaalt hun denkkader en ze identificeren zich totaal met hun rol binnen hun werk.

Je sterk verbonden voelen met de organisatie waarvoor je werkt en jouw rol, heeft zeker zijn positieve effecten, maar de negatieve zie ik ook.

Het is helemaal niet verkeerd om vaker van baan te wisselen. Dat verruimt je horizon, niet alleen met betrekking tot jezelf, maar ook met betrekking tot jouw mogelijkheden op de arbeidsmarkt.

Een contract voor bepaalde tijd nodigt uit om bewust te reflecteren over wat jij op de arbeidsmarkt aan kwaliteiten te bieden hebt. Het bewustzijn van je kwaliteiten geeft je zekerheid, het geeft je een fundament. Die zekerheid is net zo belangrijk als de zekerheid van een vaste baan.

Het nodigt ook uit om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te volgen en te onderzoeken. Je weet immers nooit hoe het er voor jou aan het eind uit gaat zien. Dat houdt je scherp.

 

Met enige regelmaat een baan verwerven stimuleert je loopbaanvaardigheden

 

Zelf sturen in je loopbaan en de baan verwerven die je voor ogen hebt is een kunde en vraagt inzichten en vaardigheden. Die inzichten en vaardigheden moet je leren en dat kun je het beste door te doen.

Door vaker van baan te wisselen, leer je steeds beter de regels van het spel en de vaardigheden die daarbij horen. Gaandeweg presenteer je je bijvoorbeeld steeds gemakkelijker op de arbeidsmarkt. Je weet hoe te netwerken en je netwerk te mobiliseren op het moment dat het nodig is. Je weet waar je vacatures kunt vinden en hoe Social Media te gebruiken om te realiseren wat jij voor ogen hebt.

Zo stimuleert wisselen van baan jouw loopbaanvaardigheden. En zo leer je zelf sturing te geven, er zelf de baas over te zijn.

 

Een contract voor bepaalde tijd bevordert je onafhankelijkheid

 

Het lijkt alsof een vaste baan zekerheid geeft. Wellicht was dat ook lange tijd het geval. Maar ook met een vast contract kun je ontslagen worden, dus die zekerheid heb je niet meer.

Dat vraagt een omslag in het denken en leren vertrouwen op jezelf.

Heb je vaker een baan moeten zien te verwerven, dan leer je steeds meer te vertrouwen op jezelf. Zo werd een project van een mijn oud-coachklanten beëindigd en moest hij op zoek naar een andere baan. Vol vertrouwen ging hij de toekomst tegemoet; ‘ik weet nu het moet’.

Contracten voor bepaalde tijd leren je op eigen benen te staan en stimuleren onafhankelijkheid van een baas.

In een eerder artikel heb ik daar meer over geschreven. Wil je dat nog eens nalezen, klik dan hier

 

 

Kortom, een contract voor bepaalde tijd heeft naast de negatieve zeker ook positieve effecten.

Het doet je bewust nadenken over een volgende stap en biedt je de kans om tijdig bij te sturen. Het houdt je scherp, want niet alleen jij maar ook de arbeidsmarkt ontwikkelt zich. Het vergroot je inzicht in baanverwerving en versterkt je loopbaanvaardigheden. Het leert je jouw eigen pad uit te stippelen en te vertrouwen op jezelf. Daardoor voel je je niet langer afhankelijk van een werkgever, maar je bent je eigen loopbaan de baas.

 

 

Ik ben heel benieuwd naar jouw ervaringen. Ik lees je reactie graag.